Η Πρωτοβουλία για την Αντι-Συστημική Αριστερά ανακοινώνει την έναρξη λειτουργίας Προς ένα ευρωπαϊκό δίκτυο για το νερό
Της Δήμητρας Σπαθαρίδου
Ο συντονισμός των ευρωπαϊκών αγώνων ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού ήταν το θέμα της πρώτης συνόδου των Ευρωπαϊκών Κινημάτων για το Νερό ως Κοινωνικό Αγαθό, που έγινε στη Νάπολη της Ιταλίας στις 10 και 11 Δεκέμβρη 2011. Εκατοντάδες ακτιβιστές από χώρες κυρίως της νότιας Ευρώπης ανέλυσαν τα ζητήματα εμπορευματοποίησης του νερού στις χώρες τους και αναζήτησαν μια κοινή πλατφόρμα για τους αγώνες τους με στόχο μια εκστρατεία συντονισμένη σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Από την Ισπανία και την Ιταλία ως την Γαλλία και την Ελλάδα, το νερό γίνεται στόχος της νεοφιλελεύθερης πολιτικής ως ένα καινούργιο πεδίο κερδοσκοπίας και επικερδούς εμπορίου στην Ευρώπη.
Το κάλεσμα έγινε από το Ιταλικό Φόρουμ για το Νερό (Forum Italiano dei Movimenti per l’acqua), το οποίο είχε πετύχει την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ιδιωτικοποίηση του νερού στην Ιταλία τον περασμένο Ιούνη. Τα ιταλικά κινήματα κατάφεραν να συλλέξουν τις απαιτούμενες υπογραφές για τη διενέργεια δημοψηφίσματος, στο οποίο, με συμμετοχή στο 57% και χωρίς αναφορά από τα καθεστωτικά μέσα ενημέρωσης, οι ιταλοί πολίτες ψήφισαν με ποσοστό 95,4% κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού. Μετά από αυτό το δημοψήφισμα, τον περασμένο μήνα διάφορες εφημερίδες δημοσίευσαν τις συστάσεις της ΕΚΤ και τις προθέσεις του πρωθυπουργού Μάριο Μόντι να προχωρήσει σε ιδιωτικοποίηση της παροχής νερού σε μια σειρά δήμων, παρά τη βούληση ‘27 εκατομμυρίων ιταλών’, όπως λένε τα μέλη του Ιταλικού Φόρουμ.
Στην Ελλάδα, η ιδιωτικοποίηση του νερού έχει ήδη προαναγγελθεί καθώς για την ΕΥΑΘ έχει ανακοινωθεί η πώληση του 40% της εταιρίας και το μάνατζμεντ, ενώ στην ΕΥΑΠ πωλείται το 10%. Βέβαια, η εμπορευματοποίηση των δυο εταιριών ξεκίνησε πιο πριν με την μετοχοποίηση τους και την εξαγορά μέρους των μετοχών από την γαλλική εταιρία Suez, η οποία έχει εκδηλώσει ζωηρό ενδιαφέρον για την αγορά μετοχών των δύο εταιριών. Η προκήρυξη του διαγωνισμού υπολογίζεται να γίνει μέσα στους επόμενους μήνες και ήδη οργανώνονται κινηματικές αντιδράσεις. Αυτή που ξεχωρίζει είναι η Κίνηση των 136 στη Θεσσαλονίκη, όπου κινήματα και συνδικαλιστές της ΕΥΑΘ οργανώνουν την επανακοινωνικοποίηση της παροχής νερού μέσα από την εξαγορά της ΕΥΑΘ από τους πολίτες. Δύο άτομα από την Κίνηση 136 συμμετείχαν στη Σύνοδο της Νάπολης και ανέλυσαν την κατάσταση στην Ελλάδα και την αντιπρόταση τους.
Όλοι οι συμμετέχοντες στη Σύνοδο της Νάπολης αναγνώρισαν την ιδιαιτερότητα και αναγκαιότητα του κάθε κινήματος σε τοπικό επίπεδο, καθώς σε μερικές περιοχές το νερό έχει ήδη ιδιωτικοποιηθεί, ενώ σε άλλες αγωνίζονται να κρατήσουν τον δημόσιο έλεγχο με κοινωνική συμμετοχή. Παρόλα αυτά, συμφωνήσαν πως οι θεμελιώδεις αρχές που διέπουν τον κάθε τοπικό αγώνα είναι κοινές και, μετά από διαβούλευση, συνέταξαν τον Χάρτη της Νάπολης.
Ο «Καταστατικός Χάρτης της Νάπολης του Ευρωπαϊκού Δικτύου για το Νερό ως Κοινωνικό Αγαθό» αναφέρει ότι το κίνημα για το νερό είναι μέρος ενός γενικότερου κινήματος κατά της ιδιωτικοποίησης των δημοσίων αγαθών, τον οποίων το νερό είναι ένα σύμβολο. Αυτοπροσδιορίζεται ως «Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για το Νερό ως Κοινωνικό Αγαθο είναι ένα ανοιχτό, χωρίς αποκλεισμούς, πλουραλιστικό δίκτυο των κινημάτων, κοινωνικών οργανώσεων, επιτροπών, συνδικάτων, που έχουν ως στόχο την αναγνώριση του νερού ως δημόσιο αγαθό και ως θεμελιώδες παγκόσμιο δικαίωμα, ένα ουσιαστικό στοιχείο για τη ζωή, όχι μόνο την ανθρώπινη, αλλά και για τα ζώα και τη βλάστηση.»
Κάποιες από τις θεμελιώδεις αρχές του είναι οι εξής:
Α) Η αναγνώριση και υιοθέτηση του ανθρώπινου δικαιώματος στην πρόσβαση σε πόσιμο νερό ως αναγκαίο για τη ζωή. Η πρόσβαση στο νερό ως παγκόσμιο ανθρώπινο δικαίωμα θα πρέπει να περιλαμβάνεται σε όλα τα συντάγματα των χωρών μελών και στις βασικές αρχές και συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Β) Το νερό θα πρέπει να εξαιρεθεί από όλες τις διεθνείς εμπορικές συμφωνίες, συμπεριλαμβανομένου και των συμφωνιών του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και από τους εσωτερικούς κανόνες αγοράς στην Ευρώπη.
Γ) Η ιδιοκτησία, διαχείριση και ο έλεγχος των υπηρεσιών ύδρευσης και υδάτινων υποδομών πρέπει να ανήκουν στον δημόσιο τομέα, με τη συμμετοχή και των πολιτών, τόσο στο τοπικο όσο και στο εθνικό επίπεδο. Οι αρχές της δημόσιας συμμετοχής, απόλυτης διαφάνειας και δημοκρατικής ευθύνης θα πρέπει να είναι σεβαστές. Η συμμετοχή των πολιτών και των εργατών στη διαχείριση των υπηρεσιών ύδρευσης είναι μια απαραίτητη προϋπόθεση για ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης των κοινών αγαθών.
Η επίσημη διακήρυξη έναρξης εργασιών του Ευρωπαϊκού Δικτύου για το Νερό ως Κοινωνικό Αγαθό θα γίνει στη Μασσαλία το Μάρτη του 2012. Το Δίκτυο, μαζί με άλλα κοινωνικά κινήματα απ’όλο τον κόσμο θα συμμετάσχει στο Εναλλακτικό Παγκόσμιο Φόρουμ για το Νερό (FAME2012), ως αντιπρόταση στο Παγκόσμιο Φόρουμ για το Νερό που διοργανώνει το Παγκόσμιο Συμβούλιο για το Νερό. Το Παγκόσμιο Συμβούλιο για το Νερό είναι ένα ιδιωτικό σώμα χωρίς καμία δημοκρατική νομιμοποίηση, που προωθεί πολιτικές ιδιωτικοποίησης του νερού σε συνεργασία με μεγάλες πολυεθνικές σε πολλά μέρη του κόσμου.
Στο τέλος του Χάρτη της Νάπολης, σημειώνεται πως «ο αγώνας για την κοινωνικοποίηση του νερού είναι το κλειδί για να επαναπροσδιορίσουμε ένα νέο ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, να χτίσουμε τη βάση για μια άλλη οικονομία με βάση την κοινωνική και αλληλέγγυα συμμετοχή, και να επανορίσουμε μια νέα Ευρώπη των δικαιωμάτων, του περιβάλλοντος και των δημόσιων αγαθών, αφήνοντας πίσω με την κρίση την Ευρώπη των αγορών, του χρήματος και του ανταγωνισμού.»
Όπως λέει και το σύνθημα του Ιταλικού Φόρουμ για το Νερό, «γράφεται νερό αλλά διαβάζεται δημοκρατία».
Πρωτοβουλια για την Αντισυστημικη Αριστερα 